Introduction

<< Chapter 29:  Adverbs

GNU Free Documentation License >>

Chapter 30

Conjunctions and Particles

30.1        Coordinating conjunctions

    Coordinating conjunctions join two different phrases into one sentence.

і
and




Ён прыехаў і адразу пачаў працаваць.
He arrived and immediately began to work.

both




Мне падабаюцца і клубніца і маліна.
I like both strawberries and raspberries.




а
and




Ты школьнік, а ён студэнт.
You are in grade school, and he is in college.

but




Ён паехаў, а я засталася.
He went, but I stayed behind.




аднак
although




Гэта не зусім лагічна, аднак значна больш нелагічна быў яго наступны ўчынак.
This was not completely logical, although his next action was much more illogical.




але
but




Галоўнай іх сілай былі гранаты, але кідаць іх было яшчэ далёка.
Their main weapon was grenades, but it was still a long way to throw them.




ды
and




Каму-ж, калі не ім, па фэстах валачыцца, ды з бяднейшых пакепліваць?
Who, if not they, should wander around the festival and make fun of poor people?

but




Людзі паміралі, ды не спынялі барацьбы.
People died, but they did not stop the fighting.




потым
then




Ліць пот за іншых в ўласна патрэбе, потым ад голаду змерці гатовы.
To pour sweat for others in their own need, then be prepared to die from hunger.




таксама
also




Дзеці працавалі таксама як і дарослыя.
The children worked also, just like the adults.




то
both




Гэта ідзе то ўверх, то ўніз.
It goes both up and down.




ці
or




Ці рана, ці позна, ці зусім не прыйдзе.
Either sooner, or later, or he will not come at all.

 
30.2        Subordinating conjunctions

    Subordinating conjunctions join a clause to another clause, on which it depends.

бо
because




Хадзем шпарчэй, бо спознімся.
Let's walk faster, because we are going to be late.




каб
so that




Ён хоча, каб яго сын быў лекарам.
He wants his son to be a doctor.


30.3        Predicates

    When these are used, the sentence will not have a noun in the nominative case as a subject.  Often they are used in combination with the dative case.


можна
one may




Гэта можна зрабіць за два дні.
This can get done in two days.




нельга
one must not




Нельга хадзіць па газонах.
No walking on the grass.

one cannot




Чалавеку нельга жыць без любові.
Man cannot live without love.




няма
there is none




У мяне няма грошай.
I do not have any money.




трэба
it is necessary




На кожны стрэл трэба было браць дазвол камадзіра.
For each shot, they needed to get the commander's permission.




шкада
it is sad




Шкада, што тое да мяне яшчэ не дайшло.
It is too bad that it still has not come to me.



30.4        Suffixes

    There are suffixes that can be attached to any interrogative pronoun or adverb.  Doing this is equivalant to appending “some” to the beginning of an interrogative
pronoun or adverb in English.


-сьці



Ён яшчэ дадаў пра злачыннасць тае вайны, за якую калісьці прыйдзецца некаму адказваць.
He again thought about the crimes of that war, for which sometime, someone would have to answer.



ебудзь



Што-небудзь тлумачыць я не меў сілы.
This was something that I did not have the strength to explain.

Ёсць які-небудзь стары?  Што да вайны тут жыў?
Is there someone who's old?  That lived here before the war?



олечы



Ён пашукаў чагоолечы з'есці.
He looked for something to eat.


30.5        Other particles


аж
[indicates a
limit or
extremeness]




Гналі нас аж да Дунаю.
They pursued us all the way to the Duna.


Навокал зрабілася аж занадта ціхмана.
All around it became way too quiet.




але
yes




Але, я вас разумею.
Yes, I understand you.




абы
if only




Абы яна пазваніла...
If only she would call...

just




Хачу забіць яго, абы ціха было.
I want to kill him, just so it would be quiet.




жа
[adds
emphasis]




Ён жа вярнуўся тайком, без дазволу. He returned secretly, without permission.




так
yes




Так, але... У чым я магу вам памагчы?
Yes, but...  How can I help you?

so




Так думаў я.
I thought so.

so [adds
emphasis]




Бо іх ужо так шмат на тым баку.
Because there is already so many of them on that side.




ці
[indicates
question]

Ці размаўляеш па-беларуску?
Do you speak Belarusian?


<< Chapter 29:  Adverbs
GNU Free Documentation License >>

Introduction


























Copyright (c)  2004  Christian Cardell Marchant.
      Permission is granted to copy, distribute and/or modify this document
      under the terms of the GNU Free Documentation License, Version 1.2
      or any later version published by the Free Software Foundation;
      with no Invariant Sections, no Front-Cover Texts, and no Back-Cover
     Texts.  A copy of the license is included in the section entitled "GNU
      Free Documentation License"
.